Seterekeng sa Butha-Buthe ho bonahala boemo ba thuto likolong tse phahameng bo fapana ho latela likolo ka bo mong.
Ho na le likolo tse bonahalang li hula ka tlhako ea morao ho feta tse ling, ‘me seseng sa tsona ke sekolo se phahameng sa Khukhune.
Puisanong le Lentsoe la Basotho, Hlooho ea lithuto tsa mahlale sekolong sa Khukhune Monghali Monyane Tšoeu, o re ho bonahala ehlile phalo e eme le lesemela sekolong seo sa bona, kaha se ntse se tetebela selemo le selemo.
A tsoelapele ka hore ba lekile matsapa oohle ho bona hore na ba ka emisa seo joang, empa matsapa ao ba ntseng ba a leka ho bonahala a sa ba tlisetse phetoho.
A re sena se bonahetse haholo ho tloha ha lenane-thuto la likolo tse phahameng le ne le fetoha.
Monghali Tšoeu o re ho tloha ka nako eo ho neng ho felisoa sehlopha sa bohlano ke ha ho bonahala bothata bo e-ba teng likolong papisong le nakong eo foromo eo ea bohlano e ne e ntse e le teng.
A hlalosa hore khale ho ne ho nkoa lilemo tse hlano ho otloa bana, empa ha joale e se e le lilemo tse ‘ne feela, ‘me sena ke qholotso e kholo ho matichere le ho bana kaha ba fetela karolong e nngoe ea bophelo ba e-so be le kholo e ntle kelellong.
A tsoelapele ka hore ba ile ba atamela sekolo se haufi le bona sa mathomo e leng Khukhune ho ea sheba tsela eo ho sebetsoang ka eona kamor’a ho hlokomela hore bana ba fihlang ba sehlopha sa pele ba fihla ho sena seo ba se tsebang.
Ha a hlalosa o itse; “kamorao hore re bone tšebetso ea khoeli ea Tlhakubele re ile ra atamela sekolo sa rona sa mathomo, e le ho ea sheba lenane-thuto la bona la ho tloha sehlopheng sa bone ho isa ho sa bosupa, ho ithuta hore na haele mona bana ba fihla koano ba sa tsebe letho ba ne ba lokela hore ebe ba tseba eng, ‘me ra qetella re qalella ka lona lenane-thuto leo ra e kopella lea rona e le hore ba tle ba tsebe le tsane tseo ba li siileng morao. Re se re tla bona na kamorao hore re etse sena ebe re tla kotula litholoana tse molemo na’’.
Ka lehlakoreng le leng, ea hlahlamang Mookameli sekolong se phahameng sa Butha-Buthe Community, Monghali Molete Sekome, eena o bontšitse ha ba ntse ba khotsofetse ke tšebetso ea bana ba bona ba sekolo, kaha sephetho se lula se khothatsa selemo le selemo.
A re sena se tlisoa ke boithokhubetso le tšebelisano ea matichere a sekolo seo le batsoali ba bana.
Monghali Sekome a tsoelapele hore bona sekolong seo ha ba khethe bana ho latela na ba tsoa likolong li fe tsa mathomo, ‘me ke seo ba ikhethileng ka sona papisong le likolo tse ling kahar’a setereke sa Butha-Buthe.
“Rona re amohela ngoana e mong le e mong ho sa tsotellehe hore na o ne a pasitse joang le hore o hlaha sekolong se feng, ha fela hona le bopaki ba hore o fela a ngotse sehlopha sa bosupa rea mo amohela,” a rialo.
A boela a re ba atleha ho fihlella sephetho se setle ka lebaka la bookameli bo lekang ka hohle ho fihlela litlhoko tsa matichere e le hore ho tle ho be bobebe ho sebetsa.
“Sekolo se etsa ka matla hore matichere a se sekisetsoe lintlheng tse kang ho nka karolo mekhatlong ea matichere, lithupelo le ho re fumanela thepa e ka re thusang ho sebetsa ka nepo e le hona hore re fihlele liphetho tse khotsofatsang,” a rialo.
A supa hore leha ho le joalo, ba ntse ba tobana le bothata ba lichelete joaloka likolo tse ling, ‘me seo ho bonahala se raha likolo tse ngata maling a mpa, kaha ho ama tšebetso ea matichere le barutoana ka kakaretso le hore sekolo sa Butha-Buthe se hela se itlamela kaha e se sekolo sa ‘muso.
Ha a hlalosa bothata boo, Monghali Sekome o re, “Butha-Buthe mona ha hona sekolo se nang le matichere a mangata a lefshoang ke sekolo joaloka sekolo sena, ‘me seo se bolela hore chelete e ngata ea sekolo e fella ho lefella matichere a joalo (13), kahona seo se sitisa hore re fihlelle moo re hlokang”.
A re kahar’a setereke sena ke sekolo sena feela seo se sa ikarabelleng tlas’a ‘muso kapa kereke le tsa beng ba tsona empa sa rona ke sa sechaba, ‘me sohle se teng kahar’a jarete ena ke se entsoeng ka lichelete tsa batsoali.
A boela a hlalosa hore boholo ba bana ba kenang moo ke ba tsoang malapeng a kollang ntsi hanong kahona ba sitoa le ho nyolla chelete ea tsamaiso ea sekolo, ‘me seo se etsa ba se atlehe ho fihlella litlhoko tsa matichere, a re leha ho le joalo ba ntse ba leka maoala oohle ho loantša bothata bo joale, ke kahona qetellong ea letsatsi ba atlehang ho fihlella sephetho se setle.
Ha a phethela litaba tsa hae, Monghali Sekome o hlalositse hore taba e ka sehloohong e ba thusang ho atleha mosebetsing oa bona ke hore sekolo ha se tsamaisoe ke Mookameli a le mong, empa ba arolelana mosebetsi kaofela.
“Re leka ka hohle hore sekolo sa rona e se ke ea eba sa pusa notsi, ebe Mookameli o se laola a le mong joaloka ha eka ke sa hae,” a rialo.
A phethela ka hore ba loantša seo ka matla hoo ho bileng ha fetoloa Mookameli ka makhetlo a mararo kapa a mane ho tloha selemong sa 2016, a tsoela pele hore leha ho le joalo ho fetoloa ha baokameli ha ho ame mosebetsi oa matichere, kaha ba sa lumele hore boetapele ba sekolo bo ikoalle bo le bong ka hore na sekolo se tsamaisoa joang.
Ho feta moo, `Musi oa setereke sa Butha-Buthe, Monghali Tsepa Chaba o itse hona le likolo tseo ho bonahalang li hlile li hula ka boima ha tse ling tsona li ntse li sebetsa ka matla.
A re e se eka bao ba bonahalang ba sokola ba ka atamela ho ba sebetsang hantle, e le ho ea batla boeletsi le ho qopitsa tsela ea bona ea tšebetso.
A phethela ka hore selemong se fetileng setereke sa Butha-Buthe se bonahetse se le boemong bo tlase, ‘me ba ka lakatsa ho bona se nkile boemo bo holimo ka sephetho.